Poetika nemoći: Ž. M. G. Le Klezio - Groznica (Prosveta, 1987)

Zahvaljujući bogatom šteku u srcu Šumadije, iskoristismo nedavno priliku da otkrijemo pravu meru vrednosti literarnog laureata dinamitaške nagrade za ovu godinu. Kao što naše putare svakog decembra iznenadi sneg, tako i Nobelov komitet ne maši priliku da imenom nagrađenog sablazni našu načitanu i prepametnu kulturnu javnost koja se preliva po svojim obodima i preti da se prelije u susedne, bolje razvijene regione.
Elem, čitaoci stasali na đubre-top listama tipa IPS, neće se previše usrećiti sa Žanom Marijem Gustavom Le Klezijoom, bar ako je suditi po njegovoj zbirci priča "Groznica", originalno izdatoj 1965, a preštampanoj na srpski sa civilizacijskom stankom od parom decenija i parom godina kasnije. Ovog čudnog Francuza krasi gust-gušći od-ilovače rečenički sklop koji svojom zgusnutošću lako natera oči da zalutaju na stranputicu van korica knjiga. Potrebno je dosta strpljenja i čitalačkog treninga, pa ne pogubiti se u toj abecednoj džungli beskrajnog nabrajanja.
I tu je kvaka. Za razliku od brojnih kontinentalnih spisateljskih "super-starova" tipa Ijan MekJuen i sličnih "instant" pripadnika ostrvske bratije pretplaćenih na "prestižne" nagrade, koja skribomanski nemilice arči papir bez da ostave iole smisleniji trag na njemu, pozajmljujući svoja imena za municijsko razmetanje u ispraznim salonskim razgovorima, Le Klezio nagrađuje čitaočev napor savladavanja njegovog, do najsitnije pojedinosti izoštrenog pogleda na svet.
U konkretnom delu, u centru njegove pažnje je čovekova nemoć izazvana naglom promenom zdravstvenog stanja pod udarom takvih demona kao što je zubobolja, sunčanica, groznica, mladalačko ludilo itd. koja se iz drugog ugla može gledati i kao zanos. Zanos koji jedinku dovodi do jasperski shvaćenog graničnog stanja u kome ona postaje svesna svoje egzistencije koristeći priliku njenog samo-sagledavanja iz dotad neznane perspektive.
Insistirajući na detaljnom slikanju prirodnog ambijenta, koje, istini za volju, ume i da udavi, Le Klezio svojom erudicijom dolazi i do posve osobene poetike sagledavanja neumitne propasti svega što je skopčano sa ljudskim momentom, ali bez osobite vere u božansko, koje nije odbačeno na površno-plakatskom nivou, već na onom dubljem metafizičkom. U tom procesu, autor to kao da čini sa osmejkom u uglu usana, što mu daje preko potrebnu auru identiteta i izdvajanja iz gomile.
Sudeći po pogovoru, Le Klezio se tokom čitave svoje karijere bavio jednim te istim pitanjima, na koja su odgovori pohranjeni u više od dvadeset romana i zbirki priča. Sudeći po "Groznici", njegov rukopis nije za svakog, no pažljivom oku ne može promaći njegova vrednost, te nam ostaje da zaključimo da književni dinamit ovog puta nije zalutao u pogrešne ruke.